Haptonomie

• haptotherapie
• haptonomische zwangerschapsbegeleiding
• haptotherapie bij kinderen

Haptonomie, letterlijk de leer van de tast, verdiept zich in de ontwikkeling van onze tastzin, het aanraken, voelen en onze gevoelens. In de aanraking maar ook in onze houding en beweging zijn gevoelens vaak waarneembaar, "de taal van ons lichaam". Ons lichaam vertelt veel over onszelf, over hoe we in de wereld staan en hoe we op de omgeving reageren. In de directe aanraking kan dit vaak herkenbaar worden. 

Haptotherapie richt zich op de bewustwording van het lichaam en het daarmee verbonden gevoelsleven. De tastzin speelt daarbij een belangrijke rol. Via lijfelijke ervaring kunnen we weer in contact komen met onze oorspronkelijke gevoelens en emoties als verdriet, boosheid, angst en blijdschap. Door helder te krijgen wat we voelen, en het leren accepteren ervan, ontstaat er vaak meer ruimte voor onszelf. Omgekeerd krijgen we dan ook meer ruimte voor anderen. De balans tussen voelen en denken, waarin we vaak neigen om ons verstand te laten overheersen, kan zich dan herstellen. Ons handelen wordt dan zowel door ons gevoel als door ons verstand geleid. 

Tijdens de eerste afspraak wordt in een gesprek de hulpvraag besproken en wordt samen gekeken of haptotherapie daarin iets kan betekenen. In vervolgsessies wordt overwegend gewerkt met aanraking en bewegingsvormen waarbij de gevoelsbeleving centraal staan. Meestal dienen de eerste drie afspraken om een van beide kanten helder te krijgen of de hulpvraag past bij de aangeboden therapie.

Veelal komen cliënten met klachten op het grensgebied van lichaam en geest, zoals bijvoorbeeld spanningsklachten (stress), hoofdpijn, rugpijn, hyperventilatie, slapeloosheid. Vaak staan die klachten niet op zichzelf maar hebben ze een onderliggende oorzaak. Het zijn symptomen, signalen waarmee ons lichaam aangeeft dat er iets aan de hand is. In de haptotherapie leren we meer naar ons lichaam luisteren en leren we die signalen beter te interpreteren. We leren hierdoor beter wat onze mogelijkheden en grenzen zijn, onze gevoelens en blokkades en met name ook wat we wel en niet (meer) willen.

• bij vragen over persoonlijke groei en ontwikkeling
• bij stress en overbelasting
• bij burnout
• als je het gevoel hebt dat je niet lekker in je vel zit
• bij het moeilijk uiten van emoties
• bij verwerkingsproblematiek
• bij (niet verwerkte) traumatische ervaringen
• relatieproblemen
• overbelasting en stress in sport
• lichamelijke klachten waar geen duidelijke oorzaak voor gevonden is
• chronische pijn

Haptonomische zwangerschapsbegeleididing

De bewegingen in je buik worden steeds krachtiger. Eerst rommelt het kind een beetje, dan gaat het trappen en soms lijkt het of er een voetbalwedstrijd in je buik wordt gespeeld. Het kan ook helemaal stil blijven. Ieder kind doet dat weer anders, ieder kind heeft zijn eigen bewegingen en zijn eigen biologische klok bepaalt wanneer het slaapt of wakker is, alhoewel de activiteiten van de moeder en omgeving daarin ook een rol  spelen. Een kind dat groeit in je buik kent nog geen woorden maar kent wel degelijk een taal, de taal van de tast. Als je die verstaat is het eerste contact met je nog ongeboren kind gelegd. De taal van de tast leer je bij de haptonomische zwangerschapsbegeleiding. Haptonomie betekent letterlijk de kunde van de tast.

Haptonomische zwangerschapsbegeleiding is bedoeld om al voor de geboorte contact te maken met het kind in je buik. Het samen beleven van de zwangerschap en de voorbereidingen voor de bevalling versterken het contact tussen de aanstaande ouders en het kind. Als het kind geboren is kan het zich snel vertrouwd voelen. Het kent jullie al.

Jij en je partner leren niet alleen de bewegingen van het kind te voelen, ook leren jullie met het kind te spelen en actief contact te maken. Haptonomische zwangerschapsbegeleiding is een ontdekkingstocht naar jullie eigen kind, dat jullie leert herkennen en waar jullie al vroeg van kunnen leren genieten. Als je wat verder in je zwangerschap bent, kan het fijn zijn om de ligging van het kind in je buik te beïnvloeden. Of om het met je handen tot rust te brengen als het wat al te hard trappelt. Bovendien leer je de signalen van je eigen lichaam beter verstaan en leer je omgaan met de veranderingen in je lichaam.   Het voelen en tasten van het kind in je buik kan geen kwaad. Je leert het zorgvuldig aan te raken, zodanig dat het jou of je kind niet irriteert. Je leert ook dat het belangrijk is om rust te nemen en om samen tijd te nemen voor het voelen van de baby.

De zwangerschap is zowel voor jou als voor je partner een bijzondere tijd. Jullie zijn daarom intensief betrokken bij de begeleiding en leren samen contact te maken met het kind. De rol die je als partner tijdens de bevalling hebt komt uitgebreid aan de orde. Je leert ook omgaan met spanning tijdens de zwangerschap en vooral ook tijdens de bevalling. Een belangrijk onderdeel van de begeleiding is hoe je tijdens de bevalling de pijn kan opvangen.

Omdat ieder ouderpaar de zwangerschap op eigen wijze beleeft, is de haptonomische begeleiding een individuele begeleiding, die op de zwangere vrouw, haar partner en het kind is afgestemd. Haptonomische zwangerschapsbegeleiding begint zodra je het kind duidelijk voelt bewegen en die beweging ook aan de buitenkant voelbaar is. Dit is rond de 22ste week. De begeleiding bestaat uit zes sessies van elk 45 minuten. Vijf keer voor de bevalling, en één keer daarna. De eerste drie keer ligt het accent op het leren voelen van je kind en het samen contact maken. Vervolgens is de aandacht gericht op het opvangen van de pijn, de weeën en de bevalling op zich. Na de geboorte richt de begeleiding zich op het leren omgaan met de nieuwe situatie, het ontdekken hoe het kind nu beweegt en hoe je het het beste kunt dragen. Het is vaak verrassend om te zien hoe je je kind kunt uitnodigen om in beweging te komen, in beweging krijgt, of hoe je het juist rustig kunt laten worden. "Het is altijd weer bijzonder om een kind te voelen voordat het geboren is. Eigenlijk doe ik niet veel meer dan toekomstige ouders iets leren wat ze al weten. Iedereen kan voelen, je hoeft het alleen maar naar boven te halen".

Haptotherapie bij kinderen

  Uitgaande van normale motoriek en geen stoornissen op enig niveau van het zenuwstelsel, kun je kijken naar kinderen met bewegingsonrust. Wat zie je dan? Ze zijn actief, ondernemend, creatief. Blijven maar weinig stilstaan bij één ding en zoeken vaak naar iets nieuws, iets anders. Ruimtelijk zijn ze zeer aanwezig, onderzoeken wat er is en zitten niet lang op hun stoel. Ze zijn leergierig en vragen daarin aandacht. Ze zijn moeilijk af te grenzen in hun activiteiten. In haptonomie zoek je naar relaties tussen bewegen en emoties. Wat zou je kunnen ontdekken? Als je die bewegingen vertaalt naar emoties dan zou je op het volgende kunnen komen. Beweging die naar buiten gericht is kan duiden op er op af gaan, aanpakken, doen en ook op samen delen. Het kind wil dat je meedoet, ook actief bent en meespeelt. In die beweging zit een gezonde dosis agressie (lett.: er op af gaan). Als die niet beantwoord wordt kan het leiden tot frustratie, niet meer delen van die inzet en ingehouden boos worden. Ingehouden boosheid zit meer in de hoek van isolatie, ik doe niet meer mee maar ben wel tegen, opstandig dus. Deze kinderen vertonen verzet, willen vaak niks meer en kunnen ook stiekem dingen gaan doen. Ze zouden zelfs gemeen kunnen worden tegen broertjes, zusjes, vriendjes, vriendinnetjes. Beweging die niet geuit mag worden wordt vaak beladen met angst, en uiteindelijk ook aangestuurd door angst. "ik word niet gezien en gehoord, de wereld is niet veilig", ook al zal het niet gauw of zelfs nooit zo benoemd worden, er speelt wel zoiets. Vaker hoor je tussen de regels door dat de wereld tégen ze is, of dat niemand ze begrijpt. Jonge kinderen kunnen dit niet zo vertalen, pubers des te meer.  Bij jonge kinderen zie vooral het tegengedrag, het niet luisteren het luidruchtig zijn, het alsmaar druk zijn, het als maar anders willen. Angst hoort bij isolatie, afsluiten, het alleen oplossen. Bewegingsonrust is dan een tegenbeweging geworden: verzet, niet gehoorzamen, eigen regels willen en vooral niet conformeren.

Basaal is er in ieder mens behoefte aan contact, verbinding. Het geïsoleerde kind is ook op zoek naar contact en kiest vanuit zijn mogelijkheden wegen om het te krijgen. Dit kan dus heel erg vanuit negatieve aandacht geworden zijn. Druk, veeleisend, niet gauw tevreden, het moet alsmaar anders, het is nooit genoeg, etc. Een weg om het kind te bereiken is primair om het te zien staan, te willen zien en begrijpen in de wereld waarin het zich begeeft. De betekenis zoeken achter het gedrag en het te leren begrijpen. Pas dan kun je het kind steunen in wat het zoekt (steun en contact) en in een volgende stap ouders leren wat ze kunnen doen om het contact te hervinden. Vaak gaat dit om normen en waarden, verwachtingen. Je wilt zo graag dat je kind.... Ook speelt hier het begrip voor ouders dat zij ook een bepaalde leefwereld hebben met verwachtingen opvattingen, wensen en verlangens. Veelal wordt een bepaald patroon van omgang met elkaar onbewust in stand gehouden. Als ouder heb je daar soms helemaal geen zicht meer op. Het helder en bespreekbaar maken van al deze aspecten kan veel lucht geven in de relatie met het kind. In haptonomie ga je vooral op zoek naar de verbinding, in eerste instantie met het kind (wat is daar voor nodig?) en daarna ook met de ouders; wat hebben zij nodig om die verbinding terug te vinden?

Vergoeding is afhankelijk van de zorgverzekeraar en de uitgebreidheid van de polis. Bij een aantal zorgverzekeraars wordt haptotherapie (gedeeltelijk) vergoed vanuit de aanvullende verzekering. Voor aanvullende informatie verwijs ik graag naar de website van de beroepsvereniging, de VVH: www.haptotherapeuten-vvh.nl

www.haptotherapeuten-vvh.nl
www.haptonomie.nl